Agresja u dzieci – czemu moje dziecko się złości?

Świat człowieka jest bogaty w różne emocje i przeżycia wewnętrzne. Złość dotyczy każdego z nas, nie zawsze jednak zamienia się ona w agresję. Złość i agresja u dzieci – jakie są jej powody? Skąd się bierze? I jak sobie z tym poradzić?

Agresja to naturalny sposób, za pomocą którego dzieci i dorośli próbują sobie poradzić z emocjami. Często występuje ona u dzieci, które nie zdążyły jeszcze wypracować sobie mechanizmów radzenia sobie ze złością. Warto pamiętać o tym, że krzyk i przemoc nie są objawami siły, lecz bezradności.

Dziecko, które jest agresywne, pokazuje swoją słabość. Woła w ten sposób o pomoc, ponieważ nie potrafi inaczej poradzić sobie z emocjami. To właśnie problemy z nazwaniem emocji i przepracowaniem ich powodują agresję. Agresja w odróżnieniu od złości ma zawsze negatywny i destrukcyjny wpływ na człowieka oraz jego otoczenie. Osoba, która zachowuje się w sposób agresywny, przeżywa duże emocje, z którymi nie potrafi sobie poradzić.

Agresja u dzieci jest częstym zjawiskiem. Występuje zarówno u chłopców, jak i u dziewczynek. Dziecko zachowujące się w sposób agresywny próbuję poradzić sobie z samym sobą i ze swoimi emocjami. Dlatego zdarza się, że agresję przejawiają nawet bardzo małe dzieci. Jeśli Twoje dziecko przejawia zachowania agresywne, wcale nie znaczy to, że na pewno wyrośnie z niego agresywny dorosły.

Agresja u dzieci zdarza się często, ponieważ dzieci dopiero uczą się świata i nie potrafią inaczej okazywać swoich emocji i wyrażać wewnętrznych stanów. Agresja jest dla nich okazją do zwrócenia na siebie uwagi, a bardzo często potrzebują po prostu wsparcia dorosłych i ich zainteresowania. Warto pamiętać również o tym, że zachowania agresywne występujące u dzieci nie pozostawiają trwałego śladu na ich psychice. Agresja dzieci ma zupełnie inne przyczyny niż agresja dorosłych. Kilkulatek, zachowując się agresywnie, dba o swój dobrostan psychiczny i zaznacza własne granice. Robi to w taki sposób, jaki potrafi.

Agresja (i złość) u dzieci może mieć różne przyczyny. Jeśli rodzice często się kłócą albo dziecko obserwuje przemoc domową, może powtarzać agresywne zachowania. Źródłem agresji może być także wewnętrzna frustracja, w której dziecko sięga po agresywne zachowanie, aby ją rozładować. Zdarza się, to jeśli dziecko nigdy nie czuję się dość dobre. Dzieje się tak np. wtedy, gdy ciągle czuję presję rodziców oraz najbliższego otoczenia, by być jak najlepszym na każdym polu. Źródłem frustracji jest nieustanna kontrola, zawyżone oczekiwania rodziców, ciągłe porady upomnienia i pouczenia.

Dziecko może być agresywne również dlatego, że zmaga się z zupełnie innymi problemami. Takim problemem może być rozwód rodziców, pojawienie się na świecie młodszego rodzeństwa, choroba bliskiego członka rodziny, albo problemy z rówieśnikami w szkole. Wszystkie te rzeczy budzą skrajne emocje a w tym również złość i frustracje, które znajdują swoje ujście w agresji.

Może się tak zdarzyć, że problemy dziecka sięgają jeszcze głębiej, niż z pozoru się wydaje. W takim przypadku z pomocą przychodzi psychoterapia. Jeżeli dziecko jest agresywne, ponieważ naśladuje rodziców, trzeba zacząć od zmiany negatywnych zachowań u siebie, żeby wyplewić je u dziecka. Pierwszy krok do rozwiązania problemu to uświadomienie sobie, że problem występuje i poszukanie jego przyczyn.

Agresja u dzieci jest problemem, z którym trudno sobie poradzić. Jej konsekwencje dotykają nie tylko domowników, ale również najbliższe otoczenie dziecka i rodziny. Agresywne zachowania dziecka są odczuwalne w szkole i w przedszkolu, ich odbiorcami są nauczyciele, dzieci oraz inni ludzie z otoczenia. Jak sobie poradzić i pomóc dziecku z tym problemem?

Emocje są częścią naszego życia. Same w sobie są neutralne, zły może być sposób ich wyrażania (np. poprzez agresję). Nie pomożesz dziecku, mówiąc:

• Nie złość się.
• Czy musisz zawsze robić mi na złość?
• Nie wolno się złościć!
• Nie możesz być jak inne dzieci?
• Muszę przez ciebie świecić oczami!
• Przynosisz mi wstyd.

Zachowania agresywne u dzieci nie są wymierzone w dorosłych. Jeżeli Twoje dziecko zachowuje się w sposób agresywny, nie robi tego dlatego, że chcę zrobić Ci na złość. Dziecko zachowuje się w ten sposób, ponieważ grają w nim emocje, z którymi nie potrafi sobie poradzić. Z tego powodu agresję należy traktować jak wołanie o pomoc, potrzebę wsparcia uwagi i zrozumienia.

Złym pomysłem jest także tłumienie złości i zabranianie dziecku jej wyrażania. Złość jest naturalną emocją każdego człowieka i potrzebuję ekspresji. Można jednak wyrażać się w sposób konstruktywny, nikogo nie krzywdząc. Zachęcanie dziecka do tłumienia emocji może skutkować tym, że skieruje ono swoją agresję do wewnątrz. W takim przypadku dziecko może stać się agresywne wobec samego siebie (samookaleczenie i inne rodzaje autoagresji). Mogą pojawić się również myśli samobójcze lub początki depresji.

Zamiast tłumić emocje u dziecka i zaprzeczać stanom, które przeżywa, postaraj się mu pomóc. Naucz dziecko nazywać emocje i pokaż, jak łączą się z konkretnymi zachowaniami. Wskazuj na te rozwiązania, z których dziecko może skorzystać. Pokazuj jak wyzwalać emocje bez robienia krzywdy sobie i innym.

Dziecko musi koniecznie nauczyć się tego, że złość jest naturalną emocją, nie trzeba się jej bać i wstydzić. Nie oznacza to jednak, że w czasie złości można robić wszystko, na co ma się ochotę. Pokaż dziecku jak rozładować emocje, żeby nikogo nie krzywdzić. Można przecież:

• tupać głośno nogami,
• drzeć papiery i kartki,
• mazać mazakami po kartkach,
• rzucić misiem lub poduszką (np. na łóżko lub podłogę, nigdy w inną osobę).

Zadbaj o to, aby dziecko miało odpowiednio wysoką samoocenę. Problemy z agresją pojawiają się najczęściej u dzieci, które mają problem z akceptacją samego siebie. Dzięki właściwie postawionej samoocenie dzieci rzadziej są agresywne, ponieważ znają swoją wartość i nie muszą odwoływać się do agresji.

Jeżeli twoje dziecko ma problemy, które wydają się poważne albo po prostu nie wiesz jak postępować, nie bój się prosić o pomoc. W POMOKO jesteśmy dla dzieci i dla rodziców, wspieramy Was postawą rozumiejącą i empatyczną.

Pamiętaj, że każda zmiana zachowania wymaga cierpliwości. Nabieranie nowych i dobrych nawyków to proces. Nie oczekuj zmian z dnia na dzień i doceniaj postępy swojego dziecka. Zmiana złych nawyków i zastąpienie ich tymi dobrymi jest procesem trudnym również dla dorosłego, który pragnie zmienić swoje życie. W tym czasie najbardziej pomocne są cierpliwość i wyrozumiałość.

Nauka zastępowania agresji może być trudna, dlatego zapraszamy rodziców i dzieci na Trening Regulacji Złości (powszechnie nazywany Treningiem zastępowania agresji TZA), na którym będziemy pomagać dzieciom zastępować agresję konstruktywnymi i pozytywnymi zachowaniami. W ramach treningu przewidziane są również sesje z rodzicami, na których będą mogli porozmawiać z osobami o podobnych doświadczeniach, ale też nabyć wiedzę i nowe umiejętności, które pomogą im w budowaniu lepszej relacji z dzieckiem. Warsztaty zaczną się w połowie lutego, aby nie przegapić zapisów, zaobserwujcie naszą stronę i sprawdzajcie aktualności. Czekamy na Was!