Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka

Obserwacja codziennych postępów dziecka budzi w Was rodzicach wiele wątpliwości. Czy podejmowane działania są wystarczające, aby rozwinąć pełny potencjał pociechy? Kiedy należy się niepokoić o postępy dziecka i gdzie się udać po ewentualną pomoc w postaci terapii wspomagającej?

Przygotowując się do rodzicielstwa, przeczytaliście mnóstwo książek dotyczących rozwoju we wczesnym dzieciństwie. Pragniecie dla swojej pociechy jak najlepszej przyszłości. Warto więc, abyście już w pierwszych latach życia dziecka, zadbali o prawidłowy przebieg tego procesu. Troska i poczucie odpowiedzialności skłonić mogą do uzasadnionego szukania pomocy. W przypadku zauważenia deficytów rozwojowych warto podjąć się wspomagania tego procesu przez specjalistów.

Przed osiągnięciem przez dziecko 3 roku życia i rozpoczęciem nauki w przedszkolu, jako rodzice, jesteście jedynymi obserwatorami jego rozwoju. Analizując książki i obserwując dzieci znajomych, możecie zadawać sobie pytanie: dlaczego moje dziecko jeszcze nie…i tu zaczyna się fala wyrzutów sumienia. Podejrzenie, że dziecko inaczej się rozwija, warto najpierw prewencyjnie zweryfikować w ośrodku terapeutycznym.

Rozwój to proces niesamowicie złożony. Zależy on od prawidłowego funkcjonowania w obszarach: fizycznym, poznawczym, emocjonalnym, społecznym. Wszystkie te aspekty wzajemnie na siebie oddziałują, a gdy zaburzeniu ulega jeden z nich, rozwój dziecka staje się utrudniony.

Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka to sposób na zoptymalizowanie jego rozwoju. Pierwsze 3 lata życia są kluczowe dla efektywnej terapii ze względu na dużą plastyczność umysłu dziecka i zaangażowanie rodziców. WWR może wspomóc nie tylko dziecko, ale i odciążyć Was — zagubionych opiekunów.

Prawidłowe funkcjonowanie centralnego układu nerwowego pozwala na osiągnięcie pełnej dojrzałości w dorosłym życiu. Najdrobniejsze zaburzenie w tym obszarze może więc zaważyć na efektywnym rozwoju.

Tutaj zaczyna się rola terapeutów: psychologa, pedagoga, logopedy, neurologopedy, fizjoterapeuty, terapeuty integracji sensorycznej.

Grono specjalistów bierze pod uwagę wszystkie możliwe czynniki, które mogły wpłynąć na aktualny stan dziecka, począwszy od analizy okresu prenatalnego, aspektów genetycznych, aż po społeczne uwarunkowania. Dzięki temu mogą stworzyć program wczesnego wspomagania, zindywidualizowany pod kątem Twojego malucha.

Opóźniony rozwój może być więc wynikiem: wcześniactwa, chorób genetycznych, problemów neurologicznych, silnych zmian emocjonalnych i wielu innych.

Diagnoza polega na znalezieniu przyczyny odchyleń zachowań dziecka od normy. To określenie ich zakresu i możliwości oddziaływań na nie w celu ich zniwelowania. Diagnoza pozwala na zindywidualizowanie działań wspomagających adekwatnie do problemów Twojego dziecka. Ty zaś zyskujesz większą świadomość oddziaływań wychowawczych. Pomaga też przygotować się na ewentualne trudne zdarzenia oraz umożliwia uprzedzanie ich negatywnych skutków.

Nawet nie posiadając lekarskich kwalifikacji, możesz zabezpieczać rozwój dziecka w domowych warunkach. Pozwoli na to analiza kroków milowych- najważniejszych naturalnych umiejętności. Pamiętaj jednak o indywidualności dziecka, które ma swoje własne tempo rozwoju. Przyspieszając jego wewnętrzny program nauki, możesz nieumyślnie zahamować postępy.

Czego mogę oczekiwać od mojego dziecka?

• Rozwój psychomotoryczny

Dziecko uczy się kontrolować postawę, przemieszczać się w przestrzeni, manipulować interesującymi je przedmiotami. Do 6. miesiąca podnosi główkę i tułów, a następnie samodzielnie obraca się. Około 11. miesiąca dziecko powinno raczkować. Liczne badania wykazują jednak, że niektóre dzieci pomijają ten etap i nie zaważa to na ich prawidłowym rozwoju.  W 15. miesiącu maluch stawia pierwsze kroki, aby pod koniec trzeciego roku sunąć na trzykołowym rowerku. Uczy się posługiwania przedmiotami codziennego użytku- “zostaw ja SIAM”- to najczęstsze zdanie okresu wczesnego dzieciństwa.

Powodem do zmartwień może być częsta utrata równowagi, problemy z pokonywaniem stopni lub problemy z konstrukcją prostych budowli z klocków.

• Spostrzeganie i myślenie, nauka o świecie

Maluch powinien adekwatnie reagować na bodźce zewnętrzne. Intensywnie rozwija się jego wzrok i myślenie sensoryczno-motoryczne. Kształtuje on poczucie własnego “Ja” i zauważa, że jest odrębną jednostką.

Typowy bunt dwulatka, określany jako “drugie narodziny” nie powinien więc martwić. Czas psychicznego oddzielenia od matki jest potrzebny dziecku w prawidłowym rozwoju emocjonalnym. 

Dziecko powinno wykazywać ciekawość świata. Jeśli więc unika dotyku, nie podejmuje aktywności zabawowej, wydaje się nieobecne, apatyczne, warto zgłosić się do poradni. Kluczowa jest umiejętność chwytania przedmiotów, która powinna pojawić się około 3. miesiąca. Świadczy ona o aktywnej eksploracji otoczenia i aktywności psychomotorycznej malucha.

• Pierwsze dźwięki

W okolicach 2. miesiąca dziecko głuży, wydając pojedyncze dźwięki, które w 6. miesiącu przemieniają się w gaworzenie. Możecie oczekiwać, że już przed 3 rokiem życia dziecka usłyszycie świadome “mama”. Maluch już nie tylko powinien reagować na swoje imię, ale i wymawiać proste wyrazy. Dziecko zaczyna więc od mowy biernej, czyli rozumienia kierowanych do niego komunikatów i odpowiedniego reagowania na nie. To oznaka prawidłowego rozwoju myślenia abstrakcyjnego. Z czasem osiąga zdolność posługiwania się mową czynną. Samo wypowiada poznane dotychczas słowa w odpowiednim kontekście.

• Społeczeństwo i emocje

Dziecko uczy się coraz to nowych emocji, które są burzliwe i chaotycznie zmieniają się- od pierwszych reakcji na emocje mamy, po odwzajemnienia i próby komunikacji własnych uczuć. Pierwsze lata życia są kluczowe do nawiązywania relacji również z rówieśnikami, których jeszcze w tym okresie traktuje przedmiotowo.

Gdy dziecko odstaje od tabelarycznych norm, a rodzicielską intuicją czujesz, że coś jest nie tak- to znak do podjęcia konkretnych kroków. Najlepiej udać się do centrum terapii i wsparcia, w którym to uzyskasz pomoc najlepszych terapeutów. Tylko indywidualne podejście w diagnozie i projektowaniu działań wczesnego wspomagania pozwoli Twojemu dziecku na efektywną kompensację braków.